مرکز رشد علوم انسانی قم

به گزارش پارک علم و فناوری قم به نقل از مهر، قرآن بهترین هدایت نامه آسمانی است که خداوند متعال برای بشر هدیه فرموده است. قرآن هم خواندنی است و هم فهمیدنی که«ولقد یسّرنا للذکر هل من مُذکر» برای فهم و تفسیر قرآن روش های متعددی مطرح است که بهترین آن روش تفسیر قرآن به قرآن است. این روش را علامه طباطبایی تبیین فرموده است. اهل «مکتب تفکیک» در این زمینه نظری دیگری داشته و اشکالاتی به نظریه روش فوق وارد می کنند. خوانندگان می توانند بررسی این روش، اشکالات ایراد شده و پاسخ های آن را در این کتاب بخوانند.

بخش اول این کتاب حاصل گفتگوهایی است که نویسنده با حجت الاسلام حاج شیخ محمد حسن وکیلی نویسنده کتاب صراط مستقیم درباره روش تفسیر قرآن به قرآن انجام داده است که در این بخش نویسنده کوشیده تا بدون پیش داوری و اظهار نظر، دیدگاه علامه طباطبایی را درباره تفسیر قرآن از زبان خودش بیان سازد.

بخش دوم این کتاب پاسخی است به اشکالات مکتب تفکیک بر روش تفسیر قرآن به قرآن که البته از آنجا که بزرگان این جریان در این زمینه حرف مشترک کمتر دارند. نویسنده صرفاً به نقد دیدگاه های استاد سیدان به عنوان شاخص ترین چهره حال حاضر مکتب تفکیک پرداخته است و باز برای اینکه ایشان هم چندان اثر مکتوبی در این زمینه ندارند، منبع مطالعاتی نویسنده یکی مصاحبه ایشان درباره المیزان با مجله گفتگوهای قرآنی بود و دیگری کتاب در نوع خود عجیب و غریب«بافته های یونانی در تضاد با یافته های وحیانی» که نویسنده آن در بخشی از آن به تقریر نظرات استاد خویش استاد سیدان درباره تفسیر قرآن به قرآن پرداخته است.

مهم آنکه اثر حاضر به هیچ روی نقد کتاب مزبور نیست زیرا که نویسنده آن را فاقد ارزش علمی حداقلی می داند بلکه تنها از آنجا که نویسنده آن کتاب مطالب خود را درباره تفسیر قرآن به قرآن به استاد خویش نسبت داده است، به عنوان منبعی برای نظرات استاد سیدان مورد استفاده قرار گرفته است. این کتاب در سه بخش، تقریر نظریه علامه طباطبایی،دست ما کوتاه بر نخیل؛بررسی اشتباهات کتاب بافته ها و ضمائم تقریر شده است.

تفسیر و مفسّر، ظاهر و باطن، محکم و متشابه، مفهوم محکم، متشابه و تأویل در قرآن، معنی کلمات محکم، متشابه و تأویل، اصطلاح محکم و متشابه از نظر قرآن، آیات متشابه دلالت بر مراد دارد، فرایند فهم متون، استقلال و تمامیت قرآن کریم در دلالت، اما سؤال اینجاست که منشأ پیچیدگی آیات قرآن کریم چیست؟ دلایل نظر علامه طباطبایی ، توصیفات قرآن کریم از روشنی و آشکاری خویش،دقت در اسلوب بیانی قرآن کریم، ذکر و موعظه بودن قرآن مجید، دعوت به تدبر در آیات وحی، تحدّی قرآن مجید، ارجاع به قرآن،روایات دال بر فهمیدنی بودن قرآن، بهره ما از فهم قرآن، ظاهر گرایی و ظاهری گری، نقش اهل بیت(ع) در تفسیر قرآن، علامه طباطبایی(ره) غواص دریای احادیث، قصص و آیات الاحکام، روش تفسیر قرآن به قرآن و مسأله تحریف، از جمله مباحث و موضوعاتی است که در این کتاب مورد بحث و بررسی قرار گرفته اند.

کتاب «روش تفسیر قرآن به قرآن از دیدگاه علامه طباطبایی» بر اساس دروس استاد شیخ محمد حسن وکیلی نوشته روح الله شفیعیان برای نوبت اول امسال در ۱۷۲ صفحه از سوی انتشارات مؤسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلامی مشهد منتشر شده است.