مرکز رشد علوم انسانی قم

دکتر رضا محمدزاده رئیس سابق دانشکده الهیات دانشگاه امام صادق(ع) درباره خدمات علمی و فعالیت مرحوم آیت الله مهدوی کنی در دانشگاه امام صادق(ع) به خبرنگار مهر گفت: مرحوم آیت الله مهدوی کنی از علمای برجسته و انقلابی عصر معاصر ماست. به حق می توان مرحوم مهدوی کنی را یکی از فرزانگانی دانست که در مسیر انقلاب حرکت می کردند و به راهی که امام(ره) امت ترسیم کرده بودند و مقام معظم رهبری آن را ادامه می دهند کاملاً وابسته بودند. ایشان تأکید می کردند همگی در این مسیر حرکت کنند.

وی ادامه داد: یکی از ویژگی هایی که معتقد بودند درچارچوب اسلام باید تحقق پیدا کند توجه کردن به جنبه های علمی انقلاب بود زیرا مرحوم مهدوی از قبل از انقلاب غیر از فعالیت های سیاسی و اجتماعی ای که داشتند در مباحث علمی در حوزه های کارآمد آموزه های علمی و معارفی و مباحث مربوط به حوزه اندیشه اسلامی فعالیت های بسیار جدی داشتند. هم در آن پایگاه فعالیت های اجتماعی ایشان که مسجد جلیلی میدان فردوسی بود و هم در مجامع سیاسی این فعالیت ها را شروع کردند.

یکی از مهمترین دغدغه های او این بود که با مسائل و معضلات و شبهاتی که در خصوص آموزه های دینی و بحث های اندیشه اسلامی مطرح است بتوانند مقابله کنند. از همان زمان در همان شرایط خاص به آن توجه می کردند و سالیانی که در زندان با برخی از چهره های شاخصی که هم‎سلولی بودند و خیلی از آنها شناخته شده بودند به سر می بردند، به فکر تأسیس این مرکزیت علمی بودند.

عضو هیأت علمی دانشگاه امام صادق(ع) ادامه داد: آیت الله مهدوی کنی به دنبال پی ریزی یک نهاد یا یک مرکزیت علمی بر آمدند که در آن مرکز علمی بتوانند مطالعات اسلامی را بارویکرد توجه به علوم جدید، پی گیری کنند. آنجا جرقه تأسیس چنین مرکز علمی در ذهن وی و برخی از بزرگان زده شد و بعد از اینکه انقلاب اسلامی  اتفاق افتاد شرایط هم دست به دست هم داد و توفیق پیدا کردند تا پایگاه علمی امام صادق(ع) را تأسیس بکنند. آیت الله مهدوی یکی از افرادی بودند که سالیان سال از محضر علمای بزرگی مثل مرحوم شعرانی، علامه طباطبایی، آیت الله گلپایگانی، امام خمینی(ره) و بسیاری از بزرگانی که چهره های شاخص علمی به حساب می آمدند استفاده کرد و از دریای معرفت آنها بهره برد.

محمدزاده یادآورشد: به خاطر همین آمادگی علمی و آن دغدغه هایی که آن مرحوم درباره انقلاب اسلامی داشتند و رهنمودهایی که امام(ره) امت داشتند در مسیر علم و دانش به نحوی که با مقتضیات اسلام و آموزه های دینی‌مان منافات نداشته باشد، همه باعث شد که به این کار بزرگ علمی دست بزنند و دانشگاه امام صادق(ع) راتأسیس بکنند. در این دانشگاه یک اصل اساسی بود و آن هم توأم شدن مجموعه دانشهایی که تجربه بشر است با افکار و اندیشه هایی که در حوزه اسلامی شکل گرفته است. آیت الله مهدوی از ارکان این دانشگاه  به حساب می آمدند و مدیریت شان واقعاً درخشان بود.

وی افزود: مقام معظم رهبری هم وقتی این دانشگاه را توصیف می کردند از آن به عنوان یکی از پدیده های ممتاز در خصوص بحث های علمی و مرجعیت علمی و تولید علم نام بردند. امروز هم در پیام تسلیت ایشان به مناسبت درگذشت آیت الله مهدوی شنیدیم که این تعابیر را معظم له در خصوص این مرحوم به کار بردند. واقعاً حق مطلب را ادا نمودند که در عرصه تولید علم و تربیت جوانان صالح  نقش بزرگی را ایفا کردند و واقعاً شاکریم که عملکرد این دانشگاه و به خصوص مدیریت حضرت آیت الله مهدوی کنی در خصوص مدیریت این دانشگاه و مبانی ای که در این دانشگاه پی ریزی کردند اینقدر مدنظر و مورد رضایت مقام معظم رهبری و همه عزیزانی و بزرگانی است که به منافع انقلاب توجه می کنند.

محمد زاده تصریح کرد: آیت الله مهدوی غیر از اینکه بحث مدیریت دانشگاه را به عهده داشتند خودشان هم یکی از اساتید مسلمی بودند که در حیطه های مختلف در دانشگاه امام صادق(ع) در بحث های اقتصادی، اجتماعی، حقوقی، الهیاتی و … احاطه داشتند و بسیاری از واحدهای درسی را در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا برای دانشجویان تدریس می کردند. آثار قلمی آیت الله مهدوی کنی متعدد است که از جمله آنها می توانیم از اثری که حاصل زحمات او در کلاسهای درس دکتری است و مجموع آنها در قالب یک کتاب تحت عنوان «اصول و مبانی اقتصاد اسلامی» منتشر شده یاد کنیم.

وی افزود: همچنین می توان از آثار آن مرحوم درباره علم و عمل ایمانی، درباره شناخت ابعاد معنوی انسان، شرح و تحلیل بعضی از ادعیه و به خصوص یکی از آثار مهم ایشان که در خصوص مسائل اخلاقی منتشر شده تحت عنوان «نقطه های آغاز در اخلاق عملی» یاد کرد. مرحوم مهدوی کنی معتقد به اقتصاد علمی اسلامی بود و تأکید داشت که مجموع آموزه های اقتصاد اسلام به شکل یک نظریه علمی قابل ارائه است و تنها کاری که باید انجام شود این است که افرادی که از لحاظ علمی شایستگی های لازم را دارند بتوانند این نظریه را استخراج کنند. خوشبختانه در رشته اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع)، حرکت خوبی در جهت تعریف نظریه اقتصادی صورت دادند که حاصل زحمات این بزرگوار و بسیاری از بزرگان دیگر است.

این عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) بیان کرد: بحث نظریه اسلام در حکومت اسلامی از جمله نظریات ایشان است. ایشان حیات اجتماعی را بستری می دانستند برای رسیدن به کمالات انسانی و اعتقاد ایشان این بود که باید بسیاری از کمالات را در زندگی اجتماعی تعقیب کرد و به صورت منفرد و فردی ، انسان نمی تواند به همه کمالاتی که خداوند برای او قرار داده و می تواند آنها را اکتساب کند دست پیدا کند. از جمله اصول علمی و مباحثی که ایشان معمولاً در بحث های علمی و اثارشان تعقیب می کردند بحث تقوای فردی و اجتماعی بود. بحث دیگری که ایشان مطرح کردند بحث رابطه بین عدالت و خواست اجتماعی مردم بود. ایشان معتقد بودند که عدالت فقط با قیام اجتماعی مردم تحقق پیدا می کند و دولتها به تنهایی نمی توانند از عهده چنین کاری برآیند. از جمله مبادی و نظریاتی که ایشان داشتند این بود که امنیت اخلاقی را مبنای امنیت سیاسی و اقتصادی می دانستند و به خاطر همین مسئله بود که روی مباحث اخلاقی بسیار تأکید داشتند.

محمد زاده عنوان کرد: اعتقادشان این بود که ابعاد سیاسی و اجتماعی جامعه مبتنی بر اخلاق آن جامعه است که شکل پیدا می کند. کسانی که در جریان مباحث علوم اجتماعی هستند می دانند که این نظریه می تواند چقدر در مسائل علمی راهگشا باشد. در خصوص بحث هایی که در آینده شناسی مطرح می شود در سخنرانی ها و توجهات ایشان موارد متعدد و عناصر بسیار مهمی را می بینیم. جریان مهم آینده شناسی که امروز در دنیا به عنوان رشته دانشگاهی بسیار مهمی درآمده که ماهیت بین رشته ای دارد. ایشان از سالها پیش نکاتی در سخنرانی ها و مجالس کلاسهای درسی شان به نوعی همین مباحثی که امروز به صورت علمی در حوزه آینده شناسی مطرح بوده بیان می نمودند. همچنین ایشان به اصول قرآنی بسیار توجه داشتند. معتقد بودند که بسیاری از اصول و نظریات علمی را می توان از منبع وحی به دست آورد.

وی افزود: به عنوان مثال عرض می کنم؛ اصلی را ایشان تأکید می کردند به عنوان اصل خوبتر. می گفتند در مقابل هر خوبی یک خوبتری وجود دارد و آموزه های دین اسلام  همیشه ناظر بر خوبتر هاست. به خوب اکتفا نمی کند و قرآن و اسلام همیشه به دنبال خوبترهاست. مصداق یابی خوبترها در عرصه علوم مختلف اجتماعی می توانند راهگشا باشند. برای رسیدن به نتایجی که از آنها می شود برای ارائه بهتر جامعه مبتنی بر آموزه های دین استفاده کرد. ایشان تأکید داشتند بر اینکه اگر بخواهیم به نتایج متقن دست پیدا کنیم گریزی از این نداریم که در مطالعات علمی خود به مبانی علوم قرآنی و اسلامی توجه کنیم و این مسئله به عنوان رسالتی بزرگ بر عهده ماست.

وی افزود: ایشان معتقد بود که مردم بعد از انقلاب، انقلاب را به عنوان یک امانت تحویل علما و دانشمندان دادند. درواقع ایشان پیام مردم را به این شکل برای ما تقریر می کردند. می گفتند مردم انقلاب سیاسی را انجام دادند. کاری که شماها باید در حوزه های علمیه و در دانشگاه ها انجام دهید این است که انقلاب علمی اسلامی را ایجاد و پی گیری و متحقق کنید و در تمام لحظات عمرشان هم توجه به این نکته داشتند و پی گیر آن بودند. در همین دانشگاه امام صادق(ع) مکرر از ایشان شنیدیم ؛ زمانی که استادان و دانشجویان را نصیحت  می کردند که این مسیر را فراموش نکنید، مجاهده علمی در مسیر تحقق خواستها و اراده دین مقدس اسلام و نظام مقدس جمهوری اسلامی که همواره برآن تأکید می کردند.